کاربرد روش سیمپلکس و مفهوم جبران در ارزیابی اثرات توسعه مشارکتی (مطالعه موردی: گزینه‌های کارخانجات کمپوست و دفن زباله استان گلستان)

زمینه و هدف: انجام مطالعات ارزیابی اثرات محیط‌زیستی، از جمله روش‌های مطلوب در جهت دستیابی به اهداف توسعه پایدار است. در واقع اگر تصمیم به اجازه دادن به اجرای توسعه باشد، فرایند ارزیابی برای تعیین محدودیت‌ها و روش‌های جبران و جلوگیری از اثرات منفی و به حداقل رساندن مخاطرات محیط‌زیستی به‌کار گرفته می‌شود. در تحقیق حاضر، جهت انتخاب مکان احداث کارخانه کمپوست و دفن پسماند در استان گلستان، پنج منطقه پیشنهاد و ارزیابی اثرات انجام یافته است. روش بررسی: در این پژوهش ضمن تشریح روشی ریاضی مبتنی بر برنامه‌ریزی خطی، با استفاده از داده‌های مبتنی بر نقشه‌های مکانی به اولویت‌بندی مناطق پیشنهادی و انتخاب گزینه نهایی پرداخته شده و با در نظر گرفتن جبران اثرات، مقادیر مهم‌ترین متغیرهای تصمیم به نحوی که حداقل آلودگی را در پی داشته باشد، تعیین شده است. یافته‌ها: نتایج نشان می‌دهد که با استفاده از برنامه‌ریزی خطی، در منطقه شرقی گزینه یک با اختلاف بسیار اندک از سایرین، گزینه ارجح و در قسمت غربی، گزینه پنج با مقدار تابع هدف کم‌تر انتخاب گردید. مؤثرترین پارامترها در مورد گزینه‌های یک تا چهار، آلودگی آب‌های زیرزمینی و در مورد منطقه پنج، کاهش زمین‌های با ارزش تعیین گردید. چرا که در مورد گزینه پنج، با توجه به انواع جبران، هزینه و زمان در نظر گرفته شده، تأثیری که بر منطقه شکار ممنوع مجاور گذاشته می‌شود مهم‌تر از آلودگی آب‌های زیرزمینی می‌باشد. بحث و نتیجه‌گیری: بررسی سطوح جبران حداقل و حداکثر نشان می‌دهد که افزایش جبران اثرات، میزان کلی آلودگی‌های محیط را کاهش می‌دهد و بالعکس. تحلیل حساسیت، درستی نتایج این روش را تأیید می‌نماید.